Yerli Ekmeklik Buğday Çeşitlerinden Soğuğa Karşı Hassas Buğday Genotipinin Seçilimi ve Antioksidan Enzim Aktivitelerinin Belirlenmesi

Abstract

Gramineae (Poacea) familyasına ait ekonomik önemi en yüksek bitkilerden biri olan Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.), dünya genelinde ekilen arazinin %22'sini kaplayan ve en çok ekilen 3. tahıl ürünüdür(Acevedo et al. 2002). Aynı zamanda yeryüzünde tüketilen protein ve kalorinin %20’lik kısmını teşkil etmesiyle de Birleşmiş Milletler ’in “Açlığa Son” başlığıyla deklare ettiği 2 numaralı kalkınma amacı ile doğrudan ilişkilidir. Ekmeklik buğday çeşitlerinde soğuğa dayanıklı Alparslan genotipi ile soğuğa duyarlı 5 referans genotip (Aldane, Kirik, Daphan, Nevzatbey ve Tosunbey) soğuk uygulamalarına (+4 °C, 0 °C, -4 °C, -15°C ve -17 °C) tabi tutuldu. Bu uygulamalar sonrasında soğuğa karşı en hassas olan buğday genotipinin seçilimi için morfolojik ve fizyolojik analizler yapıldı.

Fizyolojik analizler için Katalaz (CAT), Süperoksit dismutaz (SOD), Peroksidaz (POX) aktiviteleri ölçüldü.Sonuçlar değerlendirildiğinde Katalaz (CAT) enzim aktivitesinin Alparslan, Daphan, Nevzatbey genotiplerinde yüksek olduğu, Kirik, Aldane, Tosunbey genotiplerinde ise aktivenin azaldığı görülmüştür. Süperoksit dismutaz (SOD) aktivitesi yalnızca Alparslan genotipinde artarken diğer genotiplerde aktivitenin azaldığı görülmüştür. Peroksidaz (POD) aktivite sonuçları değerlendirildiğinde ise Kirik genotipi haricindeki genotiplerde aktivitenin arttığı görülmüştür. Yapılan bu analizler sonucunda soğuğa karşı en hassas Ekmeklik buğday genotipinin Kirik olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Buğday , Antioksidan enzimler, Soğuk stresi