Farklı Kurutma Yöntemleri ile Elde Edilen Kestane Balı-Polen Tozlarının Fiziksel Özellikleri
Özet
Kestane botanik kökenli bal ve arı poleni ürünleri, zengin biyoaktif bileşenleri nedeniyle arıcılık ürünleri arasında özel bir yere sahiptir. Bu doğal ürünler doğrudan tüketilebildiği gibi farklı ürünlere dönüştürülerek tüketimleri artırılabilir. Bal tozu, son yıllarda üzerinde çalışılan ve balın arap zamkı, nişasta ve maltodekstrin gibi çeşitli taşıyıcı maddelerle kurutulmasıyla elde edilen bir üründür. Ayrıca taşıyıcı malzeme olarak arı poleninin kullanılması bal tozlarının potansiyel faydaları üzerinde olumlu etkilere sahiptir.
Bu çalışmada püskürterek ve vakumla kurutmanın kestane balı (Castanea sativa: %93.28) ve arı poleni (Castanea sativa: %82.75) tozunun yığın yoğunluğu, akışkanlığı, çözünürlüğü, higroskopikliği, ıslanabilirliği, parçacık mikro yapısı ve renk özellikleri üzerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Kestane arı poleni, arap zamkı ve su (1:1:10 a/a/h) 400 rpm hızla 10 dakika karıştırılmış ve bu karışım kestane balı üzerine ilave edilerek aynı koşullarda karıştırma işlemi yapılmıştır. Hazırlanan karışım püskürterek (140°C, 14 mL/dk akış hızı ve %82 aspirasyon) ve vakum (45-60°C, 200 mbar) kurutma sistemleriyle kurutulmuştur.
Püskürtülerek ve vakumla kurutulan örneklerin akışkanlık göstergesi olan Carr indeksi değerleri sırasıyla %42.02 ve %33.70 olarak bulunmuştur. Bal tozlarının tanecikleri arasındaki yapışkanlıktan dolayı akışkanlığının düşük olduğu değerlendirilmiştir. Vakumla kurutulan örneğin partikül boyutlarının büyüklüğü nedeniyle ıslanabilirlik süresi düşük olmasına rağmen, püskürtülerek kurutulan örnekte bu süre daha uzun olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, vakumla kurutulan örneğin higroskopisite değeri (%30.04), püskürtülerek kurutulan örneğe (%37.26) ve kestane arı polenine (%32.58) göre daha düşük olarak belirlenmiştir. Ancak püskürtülerek kurutulan örnek patiküllerinin daha homojen bir mikro yapıya sahip olduğu değerlendirilmiştir. Sonuçlar, hem püskürterek hem de vakumlu kurutma ile taşıyıcı malzeme olarak arı poleni ilave edilerek bal tozu elde edilebileceğini, ancak tozların fiziksel özelliklerinin ürün formülasyonunun değiştirilmesi ve/veya kurutma koşullarının optimize edilmesi yoluyla iyileştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır.
